Łódź. Szlakiem „królów bawełny” i czasów holocaustu

Dzisiaj relacja z weekendowego wyjazdu do Łodzi. Miasto odwiedzałam wielokrotnie, ale za każdym razem znajduję ciekawe i nieznane wcześniej miejsca.

Stacja Radegast to bardzo ważny punkt na mapie Łodzi, ściśle powiązany z historią łódzkiego getta. Była to stacja przesiadkowa, skąd wysyłano ludzi do obozów zagłady, m.in. do Auschwitz. Dzisiaj znajduje się tu pomnik i niewielkie muzeum z makietą historyczną getta.

Niedaleko stacji Radegast znajduje się kirkut. Jest to największy cmentarz żydowski w Polsce i drugi co do wielkości w Europie po kirkucie berlińskim. Zostało tu pochowanych około 230 tys. Żydów, a do dziś zachowało się około 180 tys. nagrobków.

Za cmentarnym ogrodzeniem stoi Dom Przedpogrzebowy z 1898 roku, wewnętrzna brama, a dalej już rozciąga się gęstwina macew, ustawianych rzędami i ciągnących się na ogromnym obszarze. W większości są to skromne macewy z napisami w języku hebrajskim, ale jest też kilka większych grobowców.

Najbardziej okazałe jest mauzoleum Izraela Poznańskiego z lat 1903-05, górujące ponad innymi nagrobkami. To on stworzył fabrykę, która stała się podwaliną dzisiejszego centrum Manufaktura i to jego przepiękny pałac stoi przy łódzkiej Manufakturze.

Od kilku lat kirkut w Łodzi jest chroniony, porządkowany i remontowany. W ten sposób może ocaleć wspaniałe historyczne dziedzictwo i dowód wielokulturowości Łodzi.

Bilet: 10 zł, ulgowy 8 zł. Wstęp od niedzieli do piątku oprócz żydowskich świąt przez bramę przy ulicy Zmiennej.

Niedaleko kirkutu i stacji Radegast znajduje się inne miejsce związane z horrorem łódzkiego getta. Jest to Park Ocalałych i znajdujące się w nim Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Park powstał całkiem niedawno (bo w 2004 roku), aby upamiętnić osoby zamknięte w łódzkim getcie. Ocaleni w dniu otwarcia zasadzili tutaj swoje drzewka, łącznie jest ich 450. Znajduje się tutaj również Kopiec Pamięci i Pomnik Polaków Ratujących Żydów z tablicami upamiętniającymi „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.

Plac Wolności w Łodzi.

Tu zaczyna się ulica Piotrkowska, a sam plac jest ośmiokątny.

Kościół zesłania Ducha Świętego

Deptak Piotrkowska

Pasaż Róży

A tego miejsca w Łodzi nie znałam zupełnie. Autorką projektu jest artystka Joanna Rajkowska. Pasaż Róży to wyjątkowa i osobista realizacja, która nawiązuje do choroby córki artystki – Róży. Realizacja projektu była bardzo pracochłonna, polegała na wyklejeniu kawałkami pociętych na małe części luster ścian kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 3. Działania te to symboliczne gesty nawiązujące do odbudowy siatkówki oka Róży po chemioterapii.

Księży Młyn, czyli zespół fabryczno-mieszkalny Karola Scheiblera. Tak naprawdę to nic innego, jak miasto w mieście. Niegdyś znajdowały się tu fabryki, domy dla ich pracowników i inne obiekty publiczne. Kompleks był przez lata zaniedbany, od kilku lat wraca do łask. Wyremontowane fabryki i inne budybki przyciągają inwestorów i mieszkańców. Koniecznie muszę odwiedzić ponownie, bo tylko przejechałam obok.